Hierarchia funkcjonalna miast

Na szczycie hierarchii funkcjonalnej miast w Polsce znajduje się Warszawa – ośrodek I rzędu, stanowiący jedyną ogólnokrajową metropolię. Mimo znacznego dystansu w poziomie rozwoju między stolicą a miastami II rzędu te ostatnie zasługują na miano metropolii ponadregionalnych. W Polsce jest ich siedem (nie licząc Warszawy): krakowska, wrocławska, poznańska, trójmiejska, łódzka, szczecińska i katowicka (GZM+). Analiza obszarów metropolitalnych uwypukliła słabość funkcji metropolitalnych Szczecina, podkreślając rangę tych funkcji w konurbacji katowickiej i trójmiejskiej.

Rząd III hierarchii osadniczej obejmuje aglomeracje o znaczeniu regionalnym, w tym wszystkie pozostałe ośrodki wojewódzkie oraz pięć innych dużych aglomeracji (Bielsko-Biała, Częstochowa, Radom, Koszalin i aglomeracja rybnicka), które mimo braku statusu miasta wojewódzkiego odgrywają istotną rolę.

Rząd IV hierarchii tworzy 40 miast subregionalnych. Ten poziom wydaje się szczególnie istotny dla systemu osadniczego w Polsce, gdyż stanowi kluczowe ogniwo dla utrzymania policentrycznej sieci osadniczej kraju. Uzupełnieniem sieci są miasta posiadające usługi centralne o zasięgu ponadlokalnym (rząd V i VI) i lokalnym (VII rząd) posiadają jedynie podstawowy zestaw funkcji centralnych, niekiedy nie różniący się zasadniczo od innych siedzib gmin nieposiadających praw miejskich.

Bieguny

Bieguny wzrostu, określane również jako ośrodki wzrostu, to miasta, które cechują się dużym wewnętrznym potencjałem gospodarczym oraz koncentracją innowacyjnych działalności gospodarczych. Te dwa elementy, ujęte razem stwarzają warunki dla generowania silnych impulsów rozwojowych. Bieguny wzrostu odznaczają się ponadto ponadprzeciętną dynamiką wzrostu gospodarczego oraz pozytywnym wpływem na rozwój sąsiadujących obszarów dzięki generowanym efektom mnożnikowym, przepływom kapitału oraz innowacji. Aktualnie w Polsce istnieje jeden krajowy biegun wzrostu, sześć ponadregionalnych biegunów wzrostu, siedem silnych regionalnych biegunów wzrostu, cztery słabe bieguny regionalne oraz pięć subregionalnych biegunów wzrostu poza obszarami metropolitalnymi.

Mapa stanowi część raportu Wyzwania, trendy i procesy rozwoju gospodarczego. Identyfikacja biegunów wzrostu i ośrodków równoważenia rozwoju w Polsce.

Transport

Mapa przedstawia gminy miejskie i miejsko-wiejskie, w których w badanym okresie funkcjonował transport publiczny (funkcjonujący – czyli organizowany lub obsługujący gminę na zasadzie porozumienia z inną gminą) wraz ze wskazaniem przypadków funkcjonowania w ramach polityki FFPT (fare-free public transport - darmowy transport publiczny) (n=72), mając na uwadze ich kategorię wielkości.
Mapa stanowi część raportu Transport bezpłatny i na żądanie jako alternatywne systemy kształtowania oferty przewozów pasażerskich.